BEELD
cirkelvormige radar met draaiende elektromagnetische golven
in de cirkel: de grenzen van de provincie Limburg
rechts en links: oorlogsvliegtuigen en vallende bommen
geluid van elektromagnetische golven
TITEL IN BEELD
“Onder de RADAR”
Houthalen-Helchteren
Strijd op de Kazernelaan
BEELD
historische luchtfoto van Helchteren
BEELD
Emiel Vanvoorden staat op de binnenplaats van de kazerne in Helchteren
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Ik ben Emiel Vanvoorden van de Erfgoedwerking Helchteren. Wij staan hier op de binnenplaats van de kazerne van Helchteren. Tijdens de oorlogsjaren was hier een opleidingscentrum van de Duitse Marine, die – spottend – de kazerne een “zandkruiser” noemden.
BEELD
videobeelden van de verlaten binnenkoer en gebouwen van de kazerne van Helchteren
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
De bevolking had van die Duitse bezettingstroepen geen last. Dat waren eenvoudige jongens die hier bleven voor een periode van enkele maanden en door de bevolking “kanonnenvoer” werden genoemd. 4 september … de kazerne was leeg … ze “bevatte” eten in blik, stoffen, alles wat de mensen misten, dat was daar gratis te verkrijgen.
BEELD
luchtfoto van Helchteren met aanduiding van de Kazernelaan
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Op 7 september kwamen de Britten van Beringen, ze arriveerden hier rond de middag, laadden hier 1 of 2 pantserwagens op en rukten op naar Hechtel. Daar was de Duitse tegenstand zo hevig, dat ze terugkeerden en hier overnachtten.
BEELD
historische foto van de Duitse Kriegsmarine, met tekst: “maart ‘44 parade van Duitse Kriegsmarine in Kamp Helchteren”
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
De volgende dag arriveerde er onverwachts een Duitse legermacht, de zogenaamde paratroepen, die hier de grachten van de Kazernelaan innamen.
BEELD
historische foto van een Duits kanon, met tekst: “Duits 8 mm kanon”
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
De beperkte Britse legermacht probeerde die “mannen” tegen te houden. Er is dan hevig gevochten.
BEELD
historische legende van “een actie bij Helchteren”
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Die gevechten duurden tot 8, 9 of 10 september. Op de Kazernelaan werden praktisch alle huizen, of zeer veel huizen, beschadigd of onbewoonbaar.
BEELD
historische foto’s van vernielde woningen en van woning “Paredis” op de Kazernelaan in Helchteren
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Maar, waar de bevolking het meeste onder geleden heeft, is dat er 9 burgers … ze gebruikten het woord “gefusilleerd”, zijn …
BEELD
kaart van Belgisch- en Nederlands-Limburg
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
De reden? Die troepen kwamen te voet van Roermond. Ze hadden onvoldoende eten … zo kwamen ze in Helchteren terecht … Wat staat er in hun dagboek? “We komen in Helchteren aan. We worden beschoten door partizanen met een Belgische kokarde …”
BEELD
afbeelding van een Belgische kokarde
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
… 20 jaar … schrik … je werd beschoten door Duitsers. Vanaf dat ogenblik … iedere gast vanaf 20 jaar die zich vertoonde … was een partizaan.
BEELD
videobeelden van de verlaten binnenkoer en gebouwen van de kazerne van Helchteren en detailopname van nummer “60090” op de muur
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Zij kwamen op het Kunsel, op een boerderij, waar zij meenden dat partizanen zaten …
BEELD
historische luchtfoto van Helchteren, met aanduiding van de Kazernelaan en de Kunsel
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Er was een vader, twee zonen en een toekomstige schoonzoon Vanderspikken … verdenking van partizanen … ze werden neergeschoten …
BEELD
videobeelden van het Sint-Trudoplein in Helchteren en het oorlogsmonument
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Aan de molen kwam een verzetsman openlijk op straat … en van op 30, 40 meter richtte hij op de Duitsers en schoot … ja, die werd natuurlijk zelf neergeschoten.
BEELD
kaart van Helchteren met aanduiding van de kazerne, de molen en het oorlogsmonument
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Gevolg … al de mannen die zich in de buurt van de molen bevonden, de molenaar en nog 2 anderen … werden ter plaatse neergeschoten …
BEELD
videobeelden van het Sint-Trudoplein in Helchteren en detailopname van het oorlogsmonument
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
De Kazernelaan en de omgeving van de molen, dat was het kernpunt van de gevechten.
BEELD
historische foto van de ingang van het kamp in Helchteren
EMIEL VANVOORDEN VERTELT
Het is daar dus ook, op zo’n 150 meter van die centrale plaats, dat het stoffelijk overschot van 1 of 2 Duitse soldaten is gevonden.
BEELD
kaart van Helchteren met aanduiding van de vindplaats van het stoffelijk overschot
BEELD
foto’s van de opgravingen in de tuin van Sandra Wouters, met aanduiding van de vindplaats van het stoffelijk overschot
BEELD
Sandra Wouters, getuige, staat op de Kazernelaan in Helchteren
SANDRA WOUTERS VERTELT
Ik ben Sandra Wouters. In 2018 kochten we een huis in de Kazernelaan, hier in Helchteren. Omdat de tuin zo verwilderd was, zijn wij nog net vóór de winter - einde zomer - begonnen met die bomen te verwijderen. Omdat er nog zoveel knoesten in de grond staken, huurden wij een graafmachine om ze te verwijderen. Na een tweetal weken wandelt mijn man door de tuin. Hij ziet daar “iets” uitsteken, een “ijzerstuk” … Hij had een mitraillette gevonden …
BEELD
foto’s van de voorwerpen, gevonden in de tuin van Sandra Wouters, o.a. de restanten van de mitraillette, kogellagers, handgranaat, verrekijker, lepel, tandenborstel en nog andere voorwerpen van een militaire uitrusting; op de foto zijn ook enkele delen van een menselijk skelet te zien
SANDRA WOUTERS VERTELT
Mijn jongste zoon is een tweetal weken later, toen hij terugkwam van een voetbalwedstrijd, met zijn metaaldetector beginnen te zoeken. Want hij dacht: “Ik ga schatten zoeken …”. Als eerste vond hij een handgranaat. Hij heeft mijn man geroepen, hij heeft zelf nooit iets aangeraakt. Daarna vond hij nog 2 kogellagers en als laatste stak er nog een helm in de grond. Maar hij dacht aan een bom … Hij riep: “Papa, papa, ik heb een bom gevonden!”.
BEELD
foto van de twee helmen, gevonden in de tuin van de familie Wouters
SANDRA WOUTERS VERTELT
Mijn man gaat kijken, hij graaft wat verder … hij neemt de helm … en ja … de schedel zat er nog in …
BEELD
foto van de vindplaats van de helm en de schedel in de tuin van Sandra Wouters
SANDRA WOUTERS VERTELT
Aan wat ze hebben open gegraven en aan de structuur van de grond hebben ze gezien dat het een “schuttersputje” was en dat het een Duitse soldaat betrof.
TEKST IN BEELD
met dank aan
Emiel Vanvoorden
Sandra Wouters
Erfgoedwerking Helchteren
Agentschap Onroerend Erfgoed
Archief gemeente Houthalen-Helchteren
IOED Lage Kempen
Rode Kruis Vlaanderen Defensie
Erfgoedcel Mijn Erfgoed
www.onderderadar.be
logo provincie Limburg
Ga terug naar www.onderderadar.be.